«Орталық Азиядағы климаттық өзгерістердің әсерін ескере отырып, төмен көміртекті дамуға арналған өңірлік ынтымақтастық» атты 2-ші Орталық Азия форумы.
Киото хаттамасынан бастап соңғы онжылдықтардағы климаттың өзгеруі мәселелері «Париж келісімі» нәтижесінде әлемдік қоғамдастықтың назарын аударды. Ол 2015 жылғы 12 желтоқсанда БҰҰ негіздемелік конвенциясы тараптары конференциясының 21-ші сессиясында (БҰҰ РКИККС-21) қабылданды, оған 197 мемлекет қол қойды. Алайда, көптеген жаһандық ресми шешімдер жақында ғана климаттың өзгеруіне, оның күнделікті өмірге әсеріне бейімделуіне және экологиялық жағдайдың жақсаруына байланысты мәселелерді қарастыра бастады.
Қазақстан Республикасы«Париж келісімін»ратификациялады және 1990 жылғы парниктік газдар шығарындыларына қатысты 2030 жылға қарай парниктік газдар шығарындыларын 15-25%-ға, Қырғызстан 11,5-13,8% – ға, Тәжікстан 10-20% – ға, Өзбекстан 2010 жылғы деңгейден 10% – ға қысқарту жөніндегі міндеттемелерді өзіне қабылдады. Түрікменстан халықаралық ұйымның қолдауымен парниктік газдар шығарындыларын тұрақтандыруға немесе 1990 жылғы деңгейден 15% – ға азайтуға ниетті. Сонымен қатар, климаттың өзгеруінің шекарасы жоқ екенін және барлық елдердің экономикалық қызметімен, табиғи апаттармен және бүкіл әлемде оның ішінде Орталық Азияда болып жатқан табиғи процестермен байланысты екенін түсіну маңызды.
Осыған орай, тұтастай алғанда өңір үшін проблемалар мен онымен байланысты тәуекелдерді көрсететін өз күн тәртібін қалыптастыру қажеттілігі туындайды және халықаралық деңгейде ортақ ұстанымдар мен тәсілдерді әзірлеу үшін оған кіретін барлық елдердің күш-жігерін шоғырландыруды талап етеді.
Орталық Азия елдері арасында дамыған экономикасы бар Қазақстан парниктік газдар шығарындыларының ең көп көлемін өндіреді және осыған сүйене отырып, қазіргі уақытта оларды төмендету бағытында елеулі қадамдар жасап отыр.
Қазақстан Премьер-министрі Әлихан Смайылов, Әлемдік көшбасшылар Саммитінде (SOR27) сөз сөйлеп, елдің климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі міндеттемесін растап, негізгі басымдықтарды атап өтті:
- жыл соңына дейін төмен көміртекті даму стратегиясын қабылдау;
- 2030 жылға қарай елдің жалпы өндірістегі «жасыл» энергиясының үлесін 3% – дан 15% – ға дейін ұлғайту;
- 2030 жылға қарай парниктік газдар шығарындыларының кем дегенде 15% – ға төмендеуі;
- жаңартылатын энергия көздері мен «жасыл»технологияларды дамытудың өңірдің орталығы ретінде әрекет ету ниеті;
- 2025 жылға дейін 2 миллиардтан астам ағаш отырғызу;
Қазақстанның экологиялық ұйымдарының Қауымдастығы Германия үкіметімен бірлесіп және тапсырысқа сай іске асырылатын климат жөніндегі өңірлік бағдарламалардың қолдауымен және Қазақстанда, Алматы қаласында «Орталық Азиядағы климаттың өзгеруінің әсерін ескере отырып, төмен көміртекті дамудың өңірлік ынтымақтастығы» тақырыбында 2-ші Орталық Азия форумын өткізді.
Іс-шараның бастамашылары мен негізгі серіктестері-Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit, (GIZ) GmbH (Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі Герман қоғамы).
Форумның мақсаты-төмен көміртекті саясат саласында тәжірибе және білім алмасу, үздік тәжірибелерді көрсету, климаттың өзгеруінің әсерін ескере отырып, өңірде көміртекті бейтараптықты одан әрі ілгерілету үшін міндеттер қоюда бірлескен іс-қимыл үшін серіктестік пен ынтымақтастықты жолға қою.
Форумның алғашқы күні Орталық Азия елдерінде қабылданған саяси ұстаныммен танысу және талқылау бойынша пленарлық және секциялық отырыстар жоспарланған. Орталық Азиядағы ауылшаруашылығы, орман шаруашылығы және басқа да жер пайдалану (AFOLU) секторындағы өңірлік ынтымақтастық шеңберінде климаттың өзгеруінің әсерін ескере отырып, төмен көміртекті даму үшін қаржыландыруды күшейту және ынталандыруды құру.
Екінші күні азаматтық сектор өкілдері мен мүдделі тараптар үшін халықаралық ұйымдардың шетелдік тренерлер мен мамандардың қатысуымен семинарлар ұйымдастырды. Орталық Азия елдерінде сарапшылар желісін қалыптастыру және қоғамдық әлеуетті арттыру мақсатында Мемлекеттік бағдарламалар мен стратегияларды талқылау процестеріне толыққанды қатысу, сондай-ақ мемлекеттер үкіметтерінің шешімдер қабылдау деңгейіне сараптамалық ықпал ету.
Анықтама:«Өңірлік ынтымақтастық және көміртегі бейтараптығына қол жеткізуге арналғаніс-қимыл жолдары» атты бірінші Орталық Азия форумы 2021 жылғы 1-2 қазанда Түркістан қаласында өтті. Форум қорытындысы бойынша Орталық Азия елдерінің қоғамдық ұйымдары көміртекті бейтараптық декларациясына қол қойды.
